UEFA'NIN MERİH DEMİRAL HAKKINDA AÇMIŞ OLDUĞU SORUŞTURMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ
2 Temmuz 2024 tarihinde A Milli Futbol Takımımız Avusturya karşısında Merih Demiral'ın golleri ile tarihi bir galibiyet elde etmiştir. Ulusal ve uluslararası kamuoyunda bu galibiyetin etkileri sürerken Merih Demiral hakkında UEFA tarafından soruşturma açıldığı öğrenilmiştir.
UEFA tarafından 03.07.2024 tarihinde yapılan resmî açıklamada [1] "Avusturya ile Türkiye arasında, 2 Temmuz 2024 tarihinde Almanya'nın Leipzig kentinde oynanan 2024 Avrupa Şampiyonası son 16 turu maçında, Türkiye Futbol Federasyonu oyuncusu Merih Demiral'ın uygunsuz davranışlarda bulunduğu iddiasıyla ilgili UEFA Disiplin Yönetmeliği'nin 31(4) maddesi uyarınca soruşturma açılmıştır. Bu konuyla ilgili daha fazla bilgi ilerleyen zamanda verilecektir." denilmiştir.
UEFA Disiplin Yönetmeliği'nin 31(4). maddesi [2], UEFA Disiplin Talimatı'nın usul hukukuna ilişkin düzenlemeleri arasında yer almaktadır ve UEFA'nın soruşturma yapma usulünü düzenlemektedir. Yani UEFA tarafından yapılan açıklamada milli sporcumuz Merih Demiral için hangi madde kapsamında soruşturma açıldığı bilgisi verilmemiştir.
Konuyla ilgili The Sun [3], POLITICO [4] gibi haber siteleri soruşturmanın milli sporcumuzun uygunsuz davranışları nedeniyle açıldığını iddia ederken, Almanya İçişleri Bakanı ise Merih Demiral'ı kınayarak, "Türk aşırı sağcıların sembolleri stadyumlarımızda yeri yok" ifadelerini kullanmış ve sporcumuzun sevinci siyasi sembol olarak nitelendirilmiştir. Ancak bozkurt sembolünün siyasi sembol olarak nitelendirilmesi doğru değildir. Kaldı Alman Federal Anayasayı Koruma Teşkilatı'nın 2023'te yayımladığı rapor ile açıkça her bozkurt işareti yapanın aşırı sağcı olarak nitelendirilemeyeceği vurgulanmış ve bozkurt işareti yasaklı simgeler arasına alınmamışken işbu olay kapsamında aşırı sağcı işaret değerlendirmesi yapan Alman siyasetinin kendi içinde çelişkide olduğu apacık ortadadır.
Bozkurt, Türklerin ulusal sembolüdür. Tarih öncesi dönemlerden beri Türklerce kutsal sayılmıştır. Bozkurt'un kutsal sayılmasının ve Türklerin ulusal sembolü olmasının en önemli nedeni, Ergenekon Destanı'nda anlatıldığı üzere; Türklerin, Demirden dağları eriterek Ergenekon'dan çıkarken, Börteçine adında bir dişi kurt (Bozkurt'un) onlara rehberlik etmesi inancına dayanmaktadır. Atatürk tarafından da ulusal sembol ilan edilmiş ve birçok yerde kullanılmıştır. Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türk parası üzerine bozkurt resimleri basılmıştır. Bozkurt, bugün Türk milliyetçiliğinin tarihi ve kültürel bir sembolü olup herhangi bir siyasi düşünceyi temsil etmemektedir.
Yine yukarıda belirtilen POLITICO haber sitesinin haberinde bozkurt sembolünün aşırı sağcı ve ultra-milliyetçi Bozkurtlar örgütünün simgesi olarak bilindiği ve sembolün Avusturya'da yasaklandığı belirtilmiştir. Bozkurt işaretinin, Avusturya'da 2019 yılında yürürlüğe girmiş olan, kamuoyunda da sembol yasası olarak bilinen ve o dönem tartışma yaratan bir yasa ile yasaklandığı doğrudur. Ancak bu yasak somut olayda bir anlam ifade etmemektedir. Söz konusu soruşturmanın açıldığı maç, UEFA'nın kendi talimatları çerçevesinde Almanya ülkesinde organize edilen bir maçtır. Bozkurt işareti ne Almanya ne de UEFA tarafından siyasi sembol kabul edilmiş değildir. Bu sebeple Avusturya sembol yasasının bu maç kapsamında uygulanmasının imkânı bulunmamaktadır. UEFA'nın düzenlemiş olduğu 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda gerçekleşen bir maçta bir sporcuya ceza verilecekse UEFA'nın Disiplin Talimatı'na göre ceza verilmesi gerekmektedir.
UEFA Disiplin Talimatı'nın Suçlar bölümünde bir spor süjesinin gerçekleştirebileceği suçlara yer verilmiştir. Ancak burada yer alan hiçbir suç somut olaya uygulanabilir nitelikte değildir. Açılan soruşturma neticesinde ceza verilecekse iddia edilen siyasi sembol kullanımı için en yakın görülen maddeler UEFA Disiplin Talimatı'nın 11. ve 14. maddeleridir. UEFA Disiplin Talimatı'nın 11. maddesinde spor etkinliklerini spor dışı bir amaçla kullanma suçu yer almaktadır. Bu maddenin uygulanabilmesi için bozkurt işaretinin siyasi bir sembol olduğunun kabulünün yanı sıra bu işaretin spor dışı amaçla kullanıldığının ispatı gerekmektedir. Oysaki milli sporcumuzun amacının farklı bir ülkede Türk Milli Takımı'nı desteklemeye gelen vatandaşlarımıza selam vermek ve onlarla birlikte gol sevincini paylaşmak olduğu açıktır. Sporcumuzu yapmış olduğu hareket ne başka bir sporcuyu ne de taraftarı tahrik eder nitelikte olup olayın UEFA tarafından siyasi provakosyon kapsamına alınarak verilen cezalardan farklı olduğu açıktır. Geçtiğimiz Günlerde UEFA tarafından Arnavutluk Milli Takım futbolcusu Mirlind Daku'nun karşılaşma sonra tribünlere gelerek Makedon ve Sırplara yönelik Sırpları Öldür şeklinde hakaret içeren tezahüratlarına karşı Disiplin Talimatı'nın 11. Maddesi gereğince 2 maç men cezası veren UEFA'nın Merih Demiral'ın yapmış olduğu bozkurt işareti ile eşdeğer kabul etmesi kabul edilemez olacağından verilecek cezanın 2 maç men cezasından az olacağını öngörebilmekle birlikte UEFA tarafından aksi bir yaptırımın uygun görülmesinin açıkça hakkaniyete açık olduğu ortadadır.
Bozkurt işaretinin Türklüğün sembolü olduğundan ve Türk ırkını temsil ettiğinden bahisle ırkçılık yapıldığı iddia edilerek ceza verilmek istenirse de UEFA tarafından ırkçılık ile ilgili düzenleme yapan UEFA Disiplin Talimatı?nın 14.maddesi bu cezanın gerekçesi olarak gösterilmeye çalışılabilir. Ancak 14.maddede de yer aldığı gibi ırkçı bir eylemden söz edebilmek için bir kimsenin ırkı nedeniyle bir kişinin veya kişi grubunun insan onurunu zedeleyen davranışlarda bulunması gerekmektedir ki somut olaydaki selam ve gol sevinci tarih boyunca hiçbir zaman insan onurunu zedeleyici bir amaçla kullanılmamıştır. Bu sebeple belirtilen ilgili maddeler gereğince bir soruşturma yürütülse dahi soruşturma neticesinde bir ceza verilmesinin uygun olmayacağı kanaatindeyiz.
UEFA soruşturma ile ilgili detayları yakın zamanda açıklayacaktır. Daha önce de asker selamı nedeniyle 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası (EURO 2020) Elemelerinde aralarında Merih Demiral'ın da bulunduğu A Milli Futbol Takımı futbolcularımıza herhangi bir ceza vermeyip yalnızca tribün olayları doğrultusunda TFF'ye 50 bin avro para cezası veren UEFA'nın bu kez de Merih Demiral'ın benzer nitelikteki hareketi karşısında hakkaniyete uygun bir karar vermesini umuyoruz.
Av. Arb. Gizem ADIGÜZEL ÖZMEN
Av. İrem ERTAÇ
Stj. Av. Aleyna Nur ACIR
[1] https://disciplinary.uefa.com/028f-1b472db4c7d7-cdf7c16b8ac8-1000/
[2] https://documents.uefa.com/v/u/Vr0ch_AAjMLMb9W2PTttLQ
[3]https://www.thesun.co.uk/sport/28924661/uefa-launch-probe-merih-demiral-celebration-turkey-austria/
[4]https://www.politico.eu/article/germany-turkey-clash-football-merih-demiral-wolf-gesture-austria-uefa-euro-far-right/
